6 file và thư mục mặc định của Windows bạn đừng bao giờ đụng vào
Hãy để chúng yên nếu không muốn cài đặt lại cả hệ thống!
Bên cạnh các tập tin và thư mục cá nhân của người dùng, bản thân hệ điều hành Windows cũng chiếm một không gian tương đối lớn trên ổ cứng. Chỉ cần bỏ công tìm kiếm đôi chút, bạn có thể thấy một loạt các thư mục và tập tin đệm (cache) có thể được xoá đi một cách an toàn để lấy lại dung lượng.
Tuy nhiên, có nhiều tập tin và thư mục khác trong Windows mà bạn đừng nên táy máy. "Vọc" chúng có thể khiến hệ thống trở nên thiếu ổn định, mất dữ liệu, hay nhiều hậu quả kinh hoàng khác.
1. Program Files và Program Files (X86)
C:\Program Files và C:\Program Files (x86)
Bất cứ khi nào bạn cài đặt phần mềm, bạn thường mở một tập tin EXE và trải qua một quá trình cài đặt (nếu không, hẳn bạn đang dùng một ứng dụng portable). Trong quá trình này, ứng dụng sẽ tạo một nơi để chứa các tập tin của chính nó trong thư mục Program Files, thêm các giá trị vào Registry, và tiến hành một số tác vụ cần thiết khác để hoạt động tốt trên hệ thống.
Do đó, nếu bạn vào thư mục Program Files, bạn sẽ thấy các thư mục chứa hầu hết các chương trình đã từng cài.
Trừ một vài ngoại lệ hiếm hoi, bạn đừng bao giờ chạm vào dữ liệu của chương trình trong các thư mục đó. Chúng chứa thông tin cấu hình mà chương trình cần để hoạt động. Nếu bạn "quậy phá" các dữ liệu này, bạn có thể làm hỏng ứng dụng và phải cài lại ứng dụng từ đầu.
Chưa hết, khi bạn muốn gỡ một phần mềm, cách tốt nhất là vào Settings > Apps > Apps & Features. Xoá thư mục của một ứng dụng khỏi Program Files sẽ không xoá bỏ được những thứ liên quan đến ứng dụng đang tồn tại trong hệ thống, và do đó cách xoá thủ công như vậy không được xem là "gỡ sạch sẽ".
Nếu bạn đang sử dụng phiên bản Windows 32-bit, bạn chỉ có thể cài đặt phần mềm 32-bit và bạn chỉ có một thư mục Program Files mà thôi. Trên phiên bản Windows 64-bit, bạn sẽ thấy thêm một thư mục Program Files (x86) nữa. Máy tính của bạn lưu trữ phần mềm 32-bit tại đó, trong khi phần mềm tương thích 64-bit sẽ nằm trong thư mục Program Files tiêu chuẩn.
2. System32
C:\Windows\System32
Hầu như mọi thứ trong thư mục C:\Windows đều có thể được đưa vào danh sách này, như thư mục System32 xứng đáng được chú ý đặc biệt. Nó lưu giữ hàng trăm tập tin DLL tối quan trọng để máy tính của bạn hoạt động bình thường, cùng với nhiều chương trình hệ thống nữa.
Một vài ví dụ bao gồm dịch vụ đảm nhiệm phát âm thanh trên PC, các tập tin cần thiết để khởi động vào Windows, các tài nguyên giúp mọi font chữ hiển thị một cách chính xác... Ngoài ra, trong thư mục này còn chứa các tập tin thực thi của các chương trình mặc định trong Windows. Ví dụ, calc.exe sẽ chạy ứng dụng Calculator, mspaint.exe thì chạy ứng dụng Microsoft Paint.
Dù phần lớn người dùng sẽ chẳng có lý do gì để ngó ngàng đến System32, nhưng nó vẫn là chủ đề của một trò đùa xuất hiện từ khá lâu trên internet. Một số người thích chơi khăm những người dùng mới và nói với họ rằng System32 là một con virus, hoặc khẳng định xoá thư mục này sẽ giúp máy tính chạy nhanh hơn!
Hiển nhiên, vì đây là một thư mục tối quan trọng để Windows hoạt động bình thường, can thiệp vào nó có thể đồng nghĩa với việc cài đặt lại cả hệ điều hành đấy!
3. Page File
Nằm tại C:\pagefile.sys (bạn sẽ không thấy tập tin này trừ khi bấm vào tab View trong File Explorer, chọn Options > View và bỏ chọn Hide protected operating system files. Tuy nhiên, chúng tôi không khuyến nghị làm điều này nhé)
Bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên, hay RAM, bên trong máy tính là bộ phận đảm nhiệm lưu giữ tạm thời các chương trình đang mở. Khi bạn mở Microsoft Word, nó sẽ được đặt trong RAM để bạn có thể nhanh chóng truy cập vào. Đó là lý do tại sao có nhiều RAM hơn sẽ cho phép bạn chạy đồng thời nhiều chương trình hơn.
Nếu RAM vật lý của bạn bắt đầu đầy, Windows sẽ sử dụng một thứ gọi là page file, hay swap file. Đó là một phần của ổ cứng được trích ra để làm RAM ảo. Nếu bạn có đủ RAM trên máy tính, bạn sẽ hiếm khi thấy page file phát huy tác dụng.
Tuy nhiên, lệ thuộc vào page file quá nhiều sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực lên hiệu năng hệ thống, bởi ổ cứng chậm hơn nhiều so với RAM (đặc biệt nếu bạn không sử dụng SSD).
Nếu bạn đang tìm kiếm những thứ chiếm nhiều không gian trên ổ đĩa, khả năng cao bạn sẽ thấy một page file nặng đến vài gigabytes. Bạn hẳn sẽ muốn tắt nó đi để tiết kiệm không gian, nhưng đó không phải ý hay đâu. Nếu không có page file, khi RAM đầy, các chương trình sẽ bắt đầu treo, thay vì chuyển sang sử dụng bộ nhớ ảo để hoạt động.
Windows cho phép bạn quản lý bộ nhớ ảo này, nhưng hầu hết người dùng nên để hệ điều hành tự động làm điều đó. Nếu bạn gặp vấn đề về bộ nhớ, bạn có thể thử giải phóng RAM trên máy tính, nhưng giải pháp hiệu quả nhất luôn là...sắm thêm vài cây RAM nữa.
4. System Volume Information
C:\System Volume Information (sẽ bị ẩn nếu tuỳ chọn Hide protected operating system files đã nói ở mục trên được chọn)
Một thư mục khá lớn khác nhưng không phục vụ mục đích rõ ràng nào, System Volume Information thực ra là nơi chứa nhiều chức năng quan trọng của Windows. Khi bạn cố truy cập vào nó, Windows sẽ hiện ngay lỗi Access Denied (Truy cập bị từ chối).
Thư mục này chứa các điểm System Restore (khôi phục hệ thống) mà máy tính tạo ra để bạn có thể quay về thời điểm trước khi sự cố xảy ra để đảo ngược mọi thay đổi đã thực hiện. Để giảm kích cỡ thư mục này, bạn có thể gõ Restore Point vào Start Menu và chọn Create a Restore Point. Trong cửa sổ này, bấm vào ổ C: và chọn Configure.
Bạn có thể kéo thanh Max Usage đến một mức nhất định để giảm không gian chiếm dụng bởi System Restore, nhưng nên nhớ làm vậy cũng khiến số lần bạn có thể "quay về quá khứ" để khôi phục hệ thống giảm theo.
Bên cạnh các điểm khôi phục, System Volume Information còn bao gồm dữ liệu mà Windows sử dụng để lập chỉ mục các ổ đĩa của bạn. Không có nó, thao tác tìm kiếm vốn thường diễn ra ngay lập tức sẽ trở nên chậm như rùa bò. Nó còn chứa dịch vụ Volume Shadow Copy, cần thiết cho việc sao lưu tập tin.
Giống các thư mục quan trọng khác, bạn nên tránh xa thư mục này. Đừng thử chiếm quyền truy cập vào nó hoặc thực hiện bất kỳ thay đổi nào - Windows cần thư mục này để đảm bảo hiệu năng ổn định và chẳng có lý do gì khiến bạn phải táy máy nó cả.
5. WinSxS
C:\Windows\WinSxS
WinSxS là viết tắt của Windows Side By Side và được tạo ra nhằm giải quyết một vấn đề gây đau đầu từ thời Windows 9x. Bạn hẳn từng nghe đến thuật ngữ "DLL Hell" vốn được dùng để miêu tả những vấn đề nảy sinh khi các tập tin thư viện liên kết động (DLL) bị xung đột, trùng lặp, hoặc hỏng.
Để khắc phục, Microsoft bắt đầu sử dụng thư mục WinSxS để thu thập nhiều phiên bản của mọi DLL và nạp chúng theo yêu cầu khi Windows chạy một chương trình nào đó. WinSxS giúp cải thiện tính tương thích, ví dụ khi một chương trình cần truy cập đến một DLL cũ vốn không còn là một phần của Windows nữa.
Bạn càng sử dụng Windows lâu, thư mục này càng phình to ra. Hiển nhiên, việc tìm và chọn ra những tập tin nào có thể xoá bớt khỏi WinSxS là một ý tưởng tồi. Thậm chí bạn nên bỏ ngay ý tưởng mò mẫm đến thư mục này; thay vào đó, hãy định kỳ sử dụng công cụ Disk Cleanup để dọn dẹp các tập tin không còn cần đến nữa.
6. D3DSCache
C:\Users\[username]\AppData\Local
Chốt danh sách là một thư mục không quan trọng đối với các tác vụ hệ thống như các thư mục kể trên, nhưng vẫn đáng được nhắc đến vì khá nhiều người thắc mắc nó là gì. D3DSCache là thư mục chứa thông tin tạm cho API Direct3D của Microsoft.
Nó là một phần của DirectX, một tính năng được sử dụng để hiển thị các yếu tố đồ hoạ trong game và các phần mềm khác. Bạn không nên đụng đến các tập tin trong thư mục D3DSCache nếu không có lý do chính đáng, và chúng cũng chỉ chiếm vài megabytes mà thôi. Tuy nhiên, nếu bạn gặp tình trạng hệ thống bị treo liên quan đến các tập tin đồ hoạ, dọn dẹp thư mục này có thể sẽ hữu dụng đấy.
♦Kết
Windows ẩn đi nhiều thư mục là có lý do. Người dùng thông thường không nên tiếp cận trực tiếp các tài nguyên này, bởi Windows cung cấp nhiều công cụ để quản lý chúng mà không gây hại cho hệ thống.
Khi bạn thấy một tập tin trong một thư mục ẩn mà bản thân chẳng biết gì về nó, tốt hơn hết là hãy tìm kiếm thông tin trên Google để không lỡ tay phá hoại hệ thống. Đừng quên sao lưu hệ thống thường xuyên, để bạn có thể khôi phục dữ liệu nếu tình huống xấu xảy ra.
Giang Vu - VNReview (Theo MakeUseOf)